‘Misschien gaat het niet sneller, als we duurzame en sociale doelen tegelijk uitvoeren. Maar het gaat wel beter. En dat is uiteindelijk wat telt.’
‘Sociaal en duurzaam lijken soms in conflict. Maar dat is een misverstand. Ze horen bij elkaar. Ze zorgen beiden voor bestaanszekerheid.’
‘Laat iemand van het sociaal domein aansluiten bij het ontwerpen van beleid of projecten in de energietransitie.
En laat iemand uit het stadsdeel meedenken. Een gebiedsmakelaar. Een duurzaamheidscoördinator.
Iemand die dagelijks in contact staat met bewoners en weet wat er speelt.’
Als het gaat om een echt goede energietransitie of duurzame gebiedsontwikkeling, hebben Lennart en Émilie een heldere tip:
Laat iemand van het sociaal domein aansluiten bij het ontwerpen van beleid of projecten in de energietransitie. En laat iemand uit het stadsdeel meedenken. Een gebiedsmakelaar. Een duurzaamheidscoördinator. Iemand die dagelijks in contact staat met bewoners en weet wat er speelt.
Niet pas aan het eind om 'draagvlak te regelen', maar aan het begin. Bij het ontwerp. Daar waar plannen nog flexibel zijn, en de kans op aansluiting het best.
Wat kan je morgen doen?
Lennart en Émilie beginnen in ieder gesprek met collega’s bij de vraag: wat hebben mensen nodig? Wat helpt hen echt verder? Zo wordt duurzaamheid een middel om sociale doelen te versterken. En andersom.
Want hun hoofddoel, bestaanszekerheid, gaat over vandaag én over morgen. De ene keer over een warme woning of toegang tot spullen, de andere keer over een leefbare stad voor de volgende generatie. Dat kun je duurzaam noemen, maar het is vooral gewoon ‘nodig’. Wil je het beestje wel een naam geven, dan kun je alleen maar concluderen: duurzaamheid hoort niet apart te staan. Het moet verweven zijn met zorg, onderwijs, werk en inkomen. Met het leven van mensen. Duurzaam en sociaal versnellen, en versterken elkaar enorm, als je ze samen durft te organiseren.
Wat we kunnen leren
Lennart: “Collega’s in het sociaal domein verdiepen zich in duurzaamheid. Omdat ze dat moeten vanuit het bestuur. En omdat ze zien dat het nodig is. Maar in het fysieke domein zie je minder vaak dat de sociale doelen van de stad zo kunnen worden opgenoemd door de technische ontwerpers of projectmanagers.”
Volgens Lennnart komt dat ook doordat duurzame doelen makkelijker te meten zijn: “Het gaat in de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen alleen om meetbare, technische doelen; bijvoorbeeld CO₂-uitstoot verminderen. Sociale doelen zijn in veel andere wereldwijde duurzaamheidsmodellen wel opgenomen. Denk aan de Sustainable Development Goals. Die zijn binnen de gemeente niet dé standaard. Dus de sociale doelen worden niet gemeentebreed voorgeschreven voor collega’s. Maar ze zijn wél bepalend voor of een plan echt werkt in de straten en huizen.”
Sociaal verdiept zich in duurzaamheid
Foto’s: Kick Smeets
Stadsbrede regelingen zijn vanuit grote en goede idealen ontworpen, maar nu vooral bereikbaar voor mensen die het al snappen, stellen Lennart en Émilie.
Zoals subsidies voor zonnepanelen of groene daken. In buurten waar mensen het vertrouwen in de overheid zijn kwijtgeraakt, of de taal niet machtig zijn, loopt dat stuk.
“We hebben prachtige plannen uitgedacht. Die willen we uitvoeren. En snel ook. Maar omdat maatwerk ontbreekt, ontdekken bewoners helemaal niet wat mogelijk is.
Denk aan een aanpak waarbij er overdag bij bewoners wordt aangebeld in Nieuw West om te vertellen over energiebesparende maatregelen voor hun huis.
Voor bewoners die geen Nederlands spreken, die aan het werk zijn of die de deur niet mogen opendoen als ze alleen thuis zijn is geen maatwerk. En dus krijgen zij de energiebesparende maatregelen nu niet mee. Dat is een gemiste kans, want ook deze bewoners wil je bereiken”, signaleert Émilie.
Ook bij grote gebiedsontwikkelingen zien ze: er ligt vanuit ons als gemeente een technisch goed plan, maar het raakt de echte problemen die spelen in de hoofden van de bewoners minder.
Émilie: “Er was in een wijk met veel achterstallig onderhoud beloofd dat stoepen zouden worden gerestaureerd, maar dat wordt op de lange baan geschoven omdat de wijk op termijn integraal klimaatadaptief wordt ingericht. Logisch voor de werkwijze van de gemeente, maar bewoners worden niet altijd meegenomen in deze afweging en verliezen zo vertrouwen in ons. De stoeptegels liggen nu als gevolg nog jaren langer scheef waardoor mensen er met rollators of kinderwagens moeilijk langs kunnen.”
Lennart: "We zien een kloof tussen wat technisch slim is, en wat sociaal logisch voelt. Die kloof vraagt om een ander gesprek binnen onze eigen organisatie. Dat gesprek is gestart. Het is soms jammer dat dat gesprek er nu pas is, maar we gaan de goede kant op. En nu moeten we dat gesprek blijven voeren.”
Beleid dat mensen bereikt
Duurzaamheid ging lang vooral over techniek. Dat was logisch. De klimaatopgave vroeg om snelheid, slimme oplossingen en duidelijk meetbare cijfers. Daar hebben we hard aan gewerkt. Die basis ligt er nu.
Maar plannen schuiven steeds dichter naar het dagelijks leven van bewoners. We bieden hen duurzame keuzes aan, of leggen ze soms zelfs op. En daar gelden andere vragen. Snappen mensen het? Past het bij hun situatie? Kunnen ze meedoen?
Daar werken Lennart Zwols en Émilie Bevers elke dag aan. Zij slaan de brug tussen beleid en praktijk. Ze helpen collega’s om plannen te vertalen naar iets wat werkt voor Amsterdammers. In buurten, in gesprekken, in straten en in huizen.
Lennart: “We willen allemaal hetzelfde: een toekomstbestendige stad. Maar dat lukt alleen als álle Amsterdammers ook mee kúnnen doen – ongeacht waar ze wonen, wat ze verdienen of hoeveel vertrouwen ze hebben in de overheid.”
Volgens transitiekunde is het logisch dat techniek en samenleving nu bij elkaar komen. Eerst bouw je aan technische structuren, dan aan toepassing daarvan. Na een opbouwfase vragen de duurzaamtransities – de energietransitie, de circulaire transitie, biodiversiteit en klimaatadaptieve stad -om meer sociale samenwerking, eenvoud en aansluiting bij het dagelijks leven.
Émilie constateert: “Duurzaam en sociaal zijn geen tegenstellingen. Ze gaan beiden over bestaanszekerheid. Zonderaandacht voor duurzaamheid wordt Amsterdam voor veel Amsterdammers in de toekomst onleefbaar en onbetaalbaar. Maar je moet wel duidelijk aandacht geven aan sociale doelstellingen als je technisch met duurzaamheid bezig bent. Want zeker in het begin van zo’n technische transitie kunnen oplossingen zonder sociale sturing onbedoeld a-sociaal uitpakken. Sociaal beleid vergt zorgvuldige uitwerking om dit te voorkomen.’
Rechtvaardige duurzaamheidstransities zijn per definitie sociaal
We zijn technisch goed begonnen met duurzaamheidstransities. Nu is het tijd voor de praktijk: technische oplossingen moeten mensen ook sociaal vooruit helpen. Adviseur Duurzaamheid bij het Cluster Sociaal Lennart Zwols en Duurzaamheidscoördinator voor het Stadsdeel Nieuw West Émilie Bevers over hoe duurzaamheid pas werkt als het ook sociaal klopt – en waarom dat precies is wat de transitie van nu vraagt.
‘Laat iemand van het sociaal domein aansluiten bij het ontwerpen van beleid of projecten in de energietransitie.
En laat iemand uit het stadsdeel meedenken. Een gebiedsmakelaar. Een duurzaamheidscoördinator.
Iemand die dagelijks in contact staat met bewoners en weet wat er speelt.’
Als het gaat om een echt goede energietransitie of duurzame gebiedsontwikkeling, hebben Lennart en Émilie een heldere tip:
Laat iemand van het sociaal domein aansluiten bij het ontwerpen van beleid of projecten in de energietransitie. En laat iemand uit het stadsdeel meedenken. Een gebiedsmakelaar. Een duurzaamheidscoördinator. Iemand die dagelijks in contact staat met bewoners en weet wat er speelt.
Niet pas aan het eind om 'draagvlak te regelen', maar aan het begin. Bij het ontwerp. Daar waar plannen nog flexibel zijn, en de kans op aansluiting het best.
Wat kan je morgen doen?
Lennart en Émilie beginnen in ieder gesprek met collega’s bij de vraag: wat hebben mensen nodig? Wat helpt hen echt verder? Zo wordt duurzaamheid een middel om sociale doelen te versterken. En andersom.
Want hun hoofddoel, bestaanszekerheid, gaat over vandaag én over morgen. De ene keer over een warme woning of toegang tot spullen, de andere keer over een leefbare stad voor de volgende generatie. Dat kun je duurzaam noemen, maar het is vooral gewoon ‘nodig’. Wil je het beestje wel een naam geven, dan kun je alleen maar concluderen: duurzaamheid hoort niet apart te staan. Het moet verweven zijn met zorg, onderwijs, werk en inkomen. Met het leven van mensen. Duurzaam en sociaal versnellen, en versterken elkaar enorm, als je ze samen durft te organiseren.
Wat we kunnen leren
Lennart: “Collega’s in het sociaal domein verdiepen zich in duurzaamheid. Omdat ze dat moeten vanuit het bestuur. En omdat ze zien dat het nodig is. Maar in het fysieke domein zie je minder vaak dat de sociale doelen van de stad zo kunnen worden opgenoemd door de technische ontwerpers of projectmanagers.”
Volgens Lennnart komt dat ook doordat duurzame doelen makkelijker te meten zijn: “Het gaat in de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen alleen om meetbare, technische doelen; bijvoorbeeld CO₂-uitstoot verminderen. Sociale doelen zijn in veel andere wereldwijde duurzaamheidsmodellen wel opgenomen. Denk aan de Sustainable Development Goals. Die zijn binnen de gemeente niet dé standaard. Dus de sociale doelen worden niet gemeentebreed voorgeschreven voor collega’s. Maar ze zijn wél bepalend voor of een plan echt werkt in de straten en huizen.”
Sociaal verdiept zich in duurzaamheid
Stadsbrede regelingen zijn vanuit grote en goede idealen ontworpen, maar nu vooral bereikbaar voor mensen die het al snappen, stellen Lennart en Émilie.
Zoals subsidies voor zonnepanelen of groene daken. In buurten waar mensen het vertrouwen in de overheid zijn kwijtgeraakt, of de taal niet machtig zijn, loopt dat stuk.
“We hebben prachtige plannen uitgedacht. Die willen we uitvoeren. En snel ook. Maar omdat maatwerk ontbreekt, ontdekken bewoners helemaal niet wat mogelijk is.
Denk aan een aanpak waarbij er overdag bij bewoners wordt aangebeld in Nieuw West om te vertellen over energiebesparende maatregelen voor hun huis.
Voor bewoners die geen Nederlands spreken, die aan het werk zijn of die de deur niet mogen opendoen als ze alleen thuis zijn is geen maatwerk. En dus krijgen zij de energiebesparende maatregelen nu niet mee. Dat is een gemiste kans, want ook deze bewoners wil je bereiken”, signaleert Émilie.
Ook bij grote gebiedsontwikkelingen zien ze: er ligt vanuit ons als gemeente een technisch goed plan, maar het raakt de echte problemen die spelen in de hoofden van de bewoners minder.
Émilie: “Er was in een wijk met veel achterstallig onderhoud beloofd dat stoepen zouden worden gerestaureerd, maar dat wordt op de lange baan geschoven omdat de wijk op termijn integraal klimaatadaptief wordt ingericht. Logisch voor de werkwijze van de gemeente, maar bewoners worden niet altijd meegenomen in deze afweging en verliezen zo vertrouwen in ons. De stoeptegels liggen nu als gevolg nog jaren langer scheef waardoor mensen er met rollators of kinderwagens moeilijk langs kunnen.”
Lennart: "We zien een kloof tussen wat technisch slim is, en wat sociaal logisch voelt. Die kloof vraagt om een ander gesprek binnen onze eigen organisatie. Dat gesprek is gestart. Het is soms jammer dat dat gesprek er nu pas is, maar we gaan de goede kant op. En nu moeten we dat gesprek blijven voeren.”
Beleid dat mensen bereikt
‘Sociaal en duurzaam lijken soms in conflict. Maar dat is een misverstand. Ze horen bij elkaar. Ze zorgen beiden voor bestaanszekerheid.’
‘Misschien gaat het niet sneller, als we duurzame en sociale doelen tegelijk uitvoeren. Maar het gaat wel beter. En dat is uiteindelijk wat telt.’
Rechtvaardige duurzaamheidstransities zijn per definitie sociaal
Duurzaamheid ging lang vooral over techniek. Dat was logisch. De klimaatopgave vroeg om snelheid, slimme oplossingen en duidelijk meetbare cijfers. Daar hebben we hard aan gewerkt. Die basis ligt er nu.
Maar plannen schuiven steeds dichter naar het dagelijks leven van bewoners. We bieden hen duurzame keuzes aan, of leggen ze soms zelfs op. En daar gelden andere vragen. Snappen mensen het? Past het bij hun situatie? Kunnen ze meedoen?
Daar werken Lennart Zwols en Émilie Bevers elke dag aan. Zij slaan de brug tussen beleid en praktijk. Ze helpen collega’s om plannen te vertalen naar iets wat werkt voor Amsterdammers. In buurten, in gesprekken, in straten en in huizen.
Lennart: “We willen allemaal hetzelfde: een toekomstbestendige stad. Maar dat lukt alleen als álle Amsterdammers ook mee kúnnen doen – ongeacht waar ze wonen, wat ze verdienen of hoeveel vertrouwen ze hebben in de overheid.”
Volgens transitiekunde is het logisch dat techniek en samenleving nu bij elkaar komen. Eerst bouw je aan technische structuren, dan aan toepassing daarvan. Na een opbouwfase vragen de duurzaamtransities – de energietransitie, de circulaire transitie, biodiversiteit en klimaatadaptieve stad -om meer sociale samenwerking, eenvoud en aansluiting bij het dagelijks leven.
Émilie constateert: “Duurzaam en sociaal zijn geen tegenstellingen. Ze gaan beiden over bestaanszekerheid. Zonderaandacht voor duurzaamheid wordt Amsterdam voor veel Amsterdammers in de toekomst onleefbaar en onbetaalbaar. Maar je moet wel duidelijk aandacht geven aan sociale doelstellingen als je technisch met duurzaamheid bezig bent. Want zeker in het begin van zo’n technische transitie kunnen oplossingen zonder sociale sturing onbedoeld a-sociaal uitpakken. Sociaal beleid vergt zorgvuldige uitwerking om dit te voorkomen.’
We zijn technisch goed begonnen met duurzaamheidstransities. Nu is het tijd voor de praktijk: technische oplossingen moeten mensen ook sociaal vooruit helpen. Adviseur Duurzaamheid bij het Cluster Sociaal Lennart Zwols en Duurzaamheidscoördinator voor het Stadsdeel Nieuw West Émilie Bevers over hoe duurzaamheid pas werkt als het ook sociaal klopt – en waarom dat precies is wat de transitie van nu vraagt.
Foto’s: Kick Smeets