In 2023 deed de projectleider steungroepen een inventarisatie van de behoefte aan lotgenotencontact en hoe dit vorm te geven. Gedupeerde ouders, medewerkers van de gemeente Amsterdam en de Buurtteams waren hierbij betrokken. Er bleek behoefte aan steungroepen met lotgenotencontact voor en door gedupeerde ouders in Amsterdam. Ook bleek er behoefte aan een steungroep speciaal gericht op gedupeerde ouders die werken voor de gemeente Amsterdam.

Het organiseren van de steungroepen is voor de gemeente een manier om bij te dragen aan het emotioneel herstel van ouders. Door de steungroepen vinden ouders steun bij elkaar en krijgen ouders juiste en relevante informatie. Voor het opzetten van de steungroepen werkt de gemeente volgens een learning by doing methode - een al doende lerende aanpak. Dit is gekozen vanwege de snelheid die nodig is om in korte tijd ondersteuning te bieden aan ouders. Maar, ook omdat het op deze manier mogelijk is de aanpak steeds bij te sturen om beter te voldoen aan de behoeften van ouders. Ook is het door het ingewikkelde onderwerp belangrijk om mee te kunnen bewegen met wisselende signalen en behoeften. Door de inzet van de learning by doing methode, doortastendheid, ervaringskennis en samenwerking met gedupeerden is toegewerkt naar het best passende resultaat.

"Als persoon voelde ik mezelf zeer betrokken en stond ik ook open voor kritiek. Maar het allerbelangrijkste was het openstaan voor verandering en een andere manier van denken en uitvoering door bottom-up te werken" - Judesca Lith-Holsman, projectleider steungroepen

Tijdens het opzetten van de steungroepen verliep niet alles even soepel. Het ging met vallen en opstaan, wat past bij de learning by doing methode. De verschillende fasen en stappen die zijn doorlopen en de lessen die daaruit zijn geleerd vind je terug bij de geleerde lessen verderop.

In de inventarisatiefase werd duidelijk dat verschillende gedupeerde ouders zich wilde inzetten om een steungroep voor andere ouders op te zetten, de initiatiefnemers. Een aantal van deze ouders hadden al een onderneming of stichting opgezet met een maatschappelijk doel en wilde deze organisatie uitbreiden met een steungroep. Voor andere ouders was het starten van een steungroep een relatief nieuwe onderneming. Alle initiatiefnemers zijn op eigen kracht gestart met het uitvoeren van hun ideeën. De gemeente faciliteert dit proces op verschillende manieren:

Ondersteuning bij plannen

• Vanaf juli tot december 2023 is er hard gewerkt aan de plannen voor de steungroepen. In de plannen werden doelen, ambities en verwachtingen opgenomen. De gemeente heeft hierbij richtlijnen opgesteld. Het uitgangspunt bij het indienen van de plannen was dat de initiatiefnemers zelf verantwoordelijk zijn voor de inhoud van de steungroepen. De gemeente heeft een faciliterende rol.

Organiseren van (thema)bijeenkomsten en (dialoog)sessies

• Deze momenten hadden verschillende doelen. De gemeente organiseerde bijeenkomsten voor de steungroepen om elkaar te ontmoeten en om van en met elkaar te leren. Bijeenkomsten zijn er ook om te signaleren waar ouders tegenaan lopen en deze signalen te bespreken en/of door te geven. Daarnaast zijn ook meerdere kennis-, dialoog- en netwerksessies georganiseerd in samenwerking met partners zoals het UHT, VNG, de Buurtteams en met medewerkers van de Commissie Werkelijk Herstel (CWS).

Toekennen en verantwoording subsidies

• Vanaf 2023 was er sprake van een officiële go voor de eerste vijf initiatiefnemers vanuit de nadrukkelijke wens van de gemeenteraad om aanvullend herstel te organiseren voor en door gedupeerde ouders. Zij hebben incidentele subsidie ontvangen om steungroepen te starten. Het doel is om medegedupeerden te helpen in hun herstel. Op 6 december 2023 is dit gevierd met een kick-off, waar wethouder Moorman bij aanwezig was. De subsidies voor de steungroepen zijn op verschillende momenten toegekend, afhankelijk van de fase waarin zij zich bevonden. De gemeente ontwikkelt samen met de initiatiefnemers een passende vorm voor verantwoording van de subsidie.

Organiseren steungroepen binnen gemeente Amsterdam

• Er zijn ook gedupeerde ouders die werken voor de gemeente Amsterdam. Na inventarisatie binnen de organisatie is een steungroep opgericht speciaal voor deze ouders. Het doel is hen de mogelijkheid te geven om (anoniem) hun verhaal te doen, hen in contact te brengen met lotgenoten en de gemeente als werkgever te betrekken bij hun situatie. Meer informatie hierover vind je op pagina 6.

Signaleren en handelen

• Tijdens het proces van het opzetten van de steungroepen is gelet op signalen, dat past bij de learning by doing aanpak. Signalen van ouders of medewerkers zijn via gesprekken of bijeenkomsten opgepikt, waarna is gezocht naar passende oplossingen. Dit onderdeel is essentieel omdat het proces voor alle betrokkenen nieuw is en er allerlei uitdagingen zijn.

Locatie

• In opdracht van de raad, op basis van een aangenomen motie¹, heeft de gemeente het vinden van een geschikte locatie voor de activiteiten van de steungroepen gefaciliteerd. Deze locatie werd gezocht in Amsterdam Zuidoost, omdat daar de meeste slachtoffers van het toeslagenschandaal wonen.

  Op 6 maart 2024 is aan de Johan Cruijf Boulevard het ’Herstelhuis’ geopend. Het plan is om ook locaties voor steungroepen te openen in Noord en Nieuw-West. Ook in deze stadsdelen wonen veel slachtoffers van het toeslagenschandaal.

¹ Motie 404 van de leden Yemane, Koyuncu, Bons, Kabamba, Abdi, Garmy, Alberts en Wehkamp inzake “Informele plek en regie hersteloperatie voor gedupeerde (KOT) ouders”

‘Het doel van deze motie is mensen de regie te geven over hun herstel, het inzetten op verbinding en dichten van de kloof tussen het systeem en persoonlijke ervaringen.’ - Raadslid Yemane