Een nieuwe visie voor een groeiende stad

Door Errik Buursink e.buursink@amsterdam.nl

Amsterdam is de kernstad van een snelgroeiende metropoolregio. De afgelopen jaren was de toename van inwoners, arbeidsplaatsen en bezoekers van zo’n aard dat we als stad grip op de ontwikkeling dreigden te verliezen. Tegelijk zijn er grote nieuwe opgaven en komt er een aantal ingrijpende transities en opgaven op de stad af. Daarom heeft Amsterdam een nieuwe toekomstvisie voor de lange termijn gemaakt: de Omgevingsvisie Amsterdam 2050.

Een betere stad voor alle Amsterdammers

Amsterdam wil voorbereid zijn op een voortzetting van de groei van de afgelopen jaren. We zien het als onze verantwoordelijkheid als hoofdstad van Nederland om plek te bieden aan nieuwe Amsterdammers en aan bedrijvigheid. Maar daar stellen we wel voorwaarden bij. Groei is geen doel op zich. Het is een veranderkracht die, mits goed begeleid, de mogelijkheid biedt om een betere stad te worden voor alle Amsterdammers.

Transities stimuleren en versnellen

In de omgevingsvisie laten we zien onder welke ruimtelijke randvoorwaarden Amsterdam kan groeien, met ruimte voor ten minste 150.000 extra woningen en 200.000 arbeidsplaatsen. We willen de groei aanwenden om transities te stimuleren en te versnellen: het verduurzamen van gebouwen en de energievoorziening, een omschakeling naar duurzame en gezonde vormen van mobiliteit, een meer circulaire economie en kringlooplandbouw in de kwetsbare landschappen rond de stad.

Ideeën en zorgen vanuit de stad

Voor de totstandkoming van de omgevingsvisie hebben we gesprekken gevoerd met verschillende groepen in de stad: bewoners, ondernemers, jong en oud, geboren Amsterdammers en nieuwe Amsterdammers. In alle gesprekken kwamen gedeelde waarden over de inclusieve, duurzame en verbonden stad naar voren. Een stad met ruimte voor verschillende gemeenschappen, waar mensen zich thuis kunnen voelen, een toekomst kunnen opbouwen en waar ze zeggenschap hebben over hun eigen leefomgeving. De ideeën en zorgen vanuit de stad hebben een grote bijdrage geleverd aan de inhoud van deze omgevingsvisie.

1

Zet bestaande gemeenschappen centraal

Zet in op de kracht van de diversiteit en bied plek aan de verschillende culturen. Lokale gemeenschappen geven de stad identiteit. Zorg dat er volop plekken zijn, zowel in de openbare ruimte als in de gebouwde ruimte, waar verschillende groepen in de stad zich thuis kunnen voelen.

2

Duurzaamheid

Bouw aan een duurzame woningvoorraad en zorg voor een klimaatbestendige, groene stad. Biedt ruimte aan stadslandbouw, dit draagt zowel bij aan lokale voedselketens als aan een gezondere stad (meer groen en sociale functies).

3

Toegankelijkheid en betaalbaarheid

Zorg voor voldoende betaalbare woningen voor bestaande en nieuwe bewoners. Geef bewoners de mogelijkheid binnen hun buurt een nieuwe woning te vinden, en bied betaalbare ruimte voor lokale ondernemers, kantoren, voorzieningen, maakindustrie. Investeer opbrengsten van nieuwe ontwikkelingen in de aangrenzende buurt.

winkelstraat met fietsers en winkelende mensen

4

Zet in op verbinding

Investeer in sociale en fysieke verbinding. Verbind buurten beter met elkaar door middel van openbaar vervoer, levendige stadsstraten en aantrekkelijke groengebieden, en maak veilige en aantrekkelijke fietspaden. Ook om de sociaaleconomische afstand tussen de stad binnen en buiten de ring te overbruggen. Investeer in ruimte voor ontmoeting en sociale verbinding en verbind oude en nieuwe bewoners door te mengen, zowel woningen als voorzieningen. Zeggenschap en eigenaarschap.

5

Geef burgers en ondernemers de ruimte

Om mede te kunnen bepalen wat er in hun omgeving gebeurt, ondersteuning van stadmakers en initiatieven, ruimte en aandacht voor alternatieve vormen van stads- en woningbouwontwikkeling zoals commons. De stad zit vol experts: bewoners, ervaringsdeskundigen, activisten, kenniscentra en anderen.

6

Geef ruimte aan ontmoetingsplekken

De stad heeft ruimtes nodig waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, waar ze rust kunnen vinden en zich kunnen ontwikkelen. Van culturele centra tot veilige plekken voor jongeren die nergens terechtkunnen. En zorg dat deze plekken een stabiel onderkomen en structurele financiering hebben, zodat ze kunnen wortelschieten. Dit draagt bij aan een sociale stad waar ervaringen tussen bewoners uitgewisseld kunnen worden en waarin mensen makkelijker terecht kunnen voor hulp op moeilijke momenten.

Diversiteit in het bouwen aan de stad

Bij het maken van de stad willen we meer dan voorheen de samenleving centraal zetten. Groei kan alleen als we de Amsterdammers er nauw bij betrekken. We willen daarbij verder gaan dan meepraten en meebeslissen. Amsterdam wil de samenleving de mogelijkheid geven letterlijk aan de stad te bouwen. Om zo mede te voorzien in de vraag naar betaalbaar wonen, ruimte voor maatschappelijke voorzieningen en lokaal ondernemerschap. Om te zorgen voor meer eigenaarschap en verantwoordelijkheid voor de eigen leefomgeving.

Economische ontwikkeling als drijver van stedelijke groei

Sinds 2000 vond maar liefst 27% van de Nederlandse banengroei in Amsterdam plaats. Daarmee ontwikkelt de economie in Amsterdam zich aanmerkelijk sneller dan het nationaal gemiddelde. Onze stad is samen met de regio’s Utrecht en Eindhoven trekpaard van de Nederlandse economie.

Concentratie werkgelegenheid, gespreide bevolkingsgroei

Sinds 1990 verdubbelde de werkgelegenheid in Amsterdam. De groei van het aantal inwoners verliep veel minder snel. Het gevolg hiervan is dat de woonwerkpendel naar Amsterdam sterk is toegenomen. Dat geldt niet alleen voor pendel binnen de regio, maar ook tussen Amsterdam en verder weg gelegen steden als Utrecht, Amersfoort, Alkmaar en Rotterdam.

staafdiagram focus amsterdam kennisintensieve diensten

Sterke focus Amsterdam op kennisintensieve diensten

De opkomst van de kennisintensieve economie is met name verantwoordelijk voor de toename van de werkgelegenheid. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat de groei van deze sector zal verminderen. Amsterdam is als leefbare, diverse en internationaal uitstekend verbonden stad zeer aantrekkelijk voor deze economie. Amsterdam streeft de komende decennia wel naar een verbreding van de economische basis door voldoende ruimte te bieden aan economische vernieuwing.

Om de groei van Amsterdam als menselijke metropool in goede banen te leiden moeten we duidelijk richting aangeven. Vijf strategische keuzes geven focus aan onze inzet als stad ten aanzien van de kwaliteit van de leefomgeving.

Meerkernige ontwikkeling

We bouwen aan meer evenwicht, diversiteit en samenhang in de stad en in de regio. We willen daarbij de economische kracht van de hele regio vergroten en tegelijkertijd de druk op het centrum van Amsterdam verminderen. Dat doen we door kansen te benutten in andere stadsdelen en in de regiokernen, met nieuwe ruimte voor werken, kennis en bezoekers. Lokale behoeften en de eigenheid staan bij de ontwikkeling van deze kernen centraal.

Groeien binnen grenzen

De behoefte aan nieuwe woningen in en om Amsterdam is groot. We willen ruimte bieden aan groei, maar wel op een duurzame wijze. Ook willen we dat bewoners in bestaande wijken meeprofiteren. Onder andere door betere voorzieningen, betaalbare woningen en meer werk in de buurt. Daarom groeien we binnen grenzen en gaan we niet bouwen in de weilanden rond de stad. Tot 2050 maakt Amsterdam binnen de stadgrenzen ruimte voor minimaal 150.000 woningen.

Rigoureus vergroenen

Amsterdam is in laatste decennia op veel groener geworden. Goed voor mens, dier en plant en belangrijk gezien de klimaatverandering. Het vergroenen van de stad krijgt de komende jaren nog meer prioriteit. Rigoureus vergroenen vraagt om innovatieve oplossingen omdat de stad tegelijk ook verdicht. We versterken bestaand groen, vergroenen straten en pleinen, onderzoeken een tweede stadsbos, maken geveltuinen en groene daken en investeren in het landschap.

Duurzaam en gezond bewegen

In 2050 liggen in heel Amsterdam buurtvoorzieningen, winkels, uitgaansplekken en parken op loop- en fietsafstand. Culturele voorzieningen en grote groengebieden vind je op maximaal een kwartier fietsen. Van verkeerswegen maken we groene stadslanen. In autoluwe straten komt meer ruimte voor groen, fietser, voetganger, sport en spel. Daarnaast investeren we in beter openbaar vervoer.

Samen stadmaken

Amsterdam maakt meer ruimte voor diversiteit en eigenheid in de manier waarop we aan de stad bouwen. We willen dat naast grote professionele partijen ook meer Amsterdammers en lokale ondernemers zich welkom voelen om mee te bouwen aan de stad. Dat vraagt om een gelijk speelveld, door meer te sturen op hoofdlijnen en te werken met eenvoudige, beknopte regels.