De vijf strategische keuzes ruimtelijk uitgewerkt

bouwwerkzaamheden aan gebouw pontsteiger en omgeving houthavens
knop terug naar begin

Door Flora Nycolaas f.nycolaas@amsterdam.nl

De vijf strategische keuzes hebben we uitgewerkt op verschillende schaalniveaus: de regio, de agglomeratie, de stadsdelen en de leefwereld van het straatniveau.

Regio

De Metropoolregio Amsterdam heeft een sterke internationale positie. Het is een stedelijke regio met 2,5 miljoen inwoners, 300.000 bedrijven en 1,5 miljoen banen, die zich uitstrekt van Zandvoort tot Lelystad, van Heemskerk tot Hilversum en van Beemster tot Haarlemmermeer. Samen met de metropoolregio’s van Rotterdam Den Haag, Utrecht en Eindhoven vormen we een magneet voor internationale kennis, arbeid en investeringen. Amsterdam wil met zijn ontwikkeling bijdragen aan het versterken van de hele regio tot een meerkernig, samenhangend en evenwichtig systeem. Daarbij streeft Amsterdam een zoveel mogelijk compacte groei binnen grenzen na. Ook de andere strategische keuzes kennen een duidelijke regionale component: de inzet op duurzaam en gezond bewegen vraagt om een regionale schaalsprong van het ov en goede fietsverbindingen. De vergroening van de stad krijgt mede haar beslag in de landschappen in de regio. We werken hiervoor samen met andere delen van de metropoolregio.

Agglomeratie

Op het schaalniveau van de agglomeratie hebben we ten opzichte van de Structuurvisie uit 2011 een schaalsprong gemaakt in het denken. De centrale ruimtelijke beweging van de Structuurvisie was de uitrol van het centrum. Deze compacte verstedelijkingsstrategie richtte zich vooral op de zone direct rondom de vooroorlogse stad: in de Ringzone langs de A10 en het ringspoor en in de centrale delen van de noordelijke IJ-oevers. Amsterdam werd als een monocentrische stad benaderd. De afgelopen jaren ontwikkelt de stad zich steeds meer tot een meerkernig systeem. Die ontwikkeling ondersteunen en versterken we met de omgevingsvisie. Het heeft geresulteerd in een toekomstbeeld dat is gebaseerd op de relatie met de regio aan de ene kant en een stad bestaande uit voor een groot deel eigenstandige gebieden aan de andere kant.

Verstedelijkingsconcept

Het verstedelijkingsconcept van de agglomeratie: groen als basis, verdichting in wonen en werken op plekken die goed bereikbaar zijn met het ov, stedelijke plekken in de hele stad en goed verbonden door een continu netwerk van openbare ruimte.

Verdichting in wonen

schets plattegrond Amsterdam verdichting wonen

Groen als basis

schets plattegrond Amsterdam met groen

Bereikbaarheid met ov

schets plattegrond Amsterdam bereikbaarheid OV

Stedelijke plekken, goed verbonden

schets plattegrond Amsterdam verbinding stedelijke plekken

Het verstedelijkingsconcept is voor onze gemeente uitgewerkt in de visiekaart Amsterdam 2050 en een ruimtelijk-programmatisch kader. We geven ermee richting met betrekking tot het groen in de stad, de mobiliteit, de belangrijke openbare ruimtelijnen, ruimte voor economie en wonen, grootstedelijke voorzieningen en de energieproductie. Voor sommige van deze onderwerpen geeft het ruimtelijk-programmatisch kader een stip op de horizon waar we in stappen naartoe kunnen werken. Voor andere onderwerpen is het richtinggevend voor projecten en beleid om samenhang te garanderen in de ontwikkeling van de stad. Door helder te zijn over keuzes op hoofdlijnen ontstaat daarbinnen ruimte voor het samen stadmaken.

Atlas van de Omgevingsvisie

Je vindt er de visiekaart, de kaarten uit het ruimtelijk-programmatisch kader (onderverdeeld in de categorieën ‘openbare ruimte’, ‘verkeersnetwerken’ en ‘stedelijke programma’s’) en alle stadsdeelkaarten, met legenda’s en de verhalen die bij de kaarten horen. Bij de visiekaart en de stadsdeelkaarten verschijnen de onderdelen van de legenda wanneer je over de kaart heen beweegt. Door te klikken is een uitgebreidere beschrijving te lezen. De kaarten geven richting aan de ontwikkeling van de stad. Tegelijkertijd bieden ze ruimte voor specifieke invullingen die passen bij het karakter van verschillende gebieden en plekken.

Straatniveau

De verschillende thema’s uit het ruimtelijk-programmatisch kader zijn niet alleen als abstracte lijnen of vlakken op een kaart uitgewerkt. Er is altijd een koppeling gemaakt met het schaalniveau van de leefwereld en er zijn voor dat niveau principes opgesteld. Een voorbeeld is het verschil tussen de stadsstraten (principes: verblijfskwaliteit, primair ruimte voor langzaam verkeer, ov en klein elektrisch vervoer, voorzieningen) en de stadslanen (principes: verblijfskwaliteit, primair ruimte voor langzaam verkeer, ov en klein elektrisch vervoer, veel ruimte voor groen en stedelijk wonen).

tekening doorsnede stadslaan met verkeer

Principetekening stadslanen

plattegrond Amsterdam

Totstandkoming visiekaart Amsterdam 2050

De visiekaart Amsterdam 2050 is in vele kleine stappen en uitstapjes tot stand gekomen. Hier kun je een boekje dat de ontwikkeling van de kaart laat zien downloaden. De verschillende versies die er in de loop der tijd zijn geweest zijn erin op een rij gezet met een beschrijving van de inhoud en de grafische keuzes per stap.

De vijf strategische keuzes ruimtelijk uitgewerkt

bouwwerkzaamheden aan gebouw pontsteiger en omgeving houthavens

Door Flora Nycolaas f.nycolaas@amsterdam.nl

De vijf strategische keuzes hebben we uitgewerkt op verschillende schaalniveaus: de regio, de agglomeratie, de stadsdelen en de leefwereld van het straatniveau.

Regio

De Metropoolregio Amsterdam heeft een sterke internationale positie. Het is een stedelijke regio met 2,5 miljoen inwoners, 300.000 bedrijven en 1,5 miljoen banen, die zich uitstrekt van Zandvoort tot Lelystad, van Heemskerk tot Hilversum en van Beemster tot Haarlemmermeer. Samen met de metropoolregio’s van Rotterdam Den Haag, Utrecht en Eindhoven vormen we een magneet voor internationale kennis, arbeid en investeringen. Amsterdam wil met zijn ontwikkeling bijdragen aan het versterken van de hele regio tot een meerkernig, samenhangend en evenwichtig systeem. Daarbij streeft Amsterdam een zoveel mogelijk compacte groei binnen grenzen na. Ook de andere strategische keuzes kennen een duidelijke regionale component: de inzet op duurzaam en gezond bewegen vraagt om een regionale schaalsprong van het ov en goede fietsverbindingen. De vergroening van de stad krijgt mede haar beslag in de landschappen in de regio. We werken hiervoor samen met andere delen van de metropoolregio.

Agglomeratie

Op het schaalniveau van de agglomeratie hebben we ten opzichte van de Structuurvisie uit 2011 een schaalsprong gemaakt in het denken. De centrale ruimtelijke beweging van de Structuurvisie was de uitrol van het centrum. Deze compacte verstedelijkingsstrategie richtte zich vooral op de zone direct rondom de vooroorlogse stad: in de Ringzone langs de A10 en het ringspoor en in de centrale delen van de noordelijke IJ-oevers. Amsterdam werd als een monocentrische stad benaderd. De afgelopen jaren ontwikkelt de stad zich steeds meer tot een meerkernig systeem. Die ontwikkeling ondersteunen en versterken we met de omgevingsvisie. Het heeft geresulteerd in een toekomstbeeld dat is gebaseerd op de relatie met de regio aan de ene kant en een stad bestaande uit voor een groot deel eigenstandige gebieden aan de andere kant.

Verstedelijkings-concept

De stad verdicht op plekken die goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer en verbonden met de regio. Aan de zuidkant langs spoor en metro richting Zuidoost en Schiphol, aan de noordkant van de stad langs spoor, hov en metro richting Zaandam. De grote ontwikkelgebieden zijn verknoopt met bestaande buurten dankzij doorlopende straten en groene routes. Hierlangs is ook in bestaande buurten ruimte voor verdichting en nieuwe stedelijke kwaliteit. Deze verdichting, samen met de versterking van stedelijke plekken in de hele stad, betekent een meerkernige ontwikkeling op basis van eigen karakter en kwaliteiten. Deze kernen en buurten zijn onderling en met het centrum verbonden door een continu en vanzelfsprekend netwerk van aantrekkelijke en groene straten. Voldoende groen in de buurt, in de openbare ruimte en goede verbindingen met het landschap en het water zorgen voor een leefbare en klimaatbestendige stad.

Het verstedelijkingsconcept van de agglomeratie: groen als basis, verdichting in wonen en werken op plekken die goed bereikbaar zijn met het ov, stedelijke plekken in de hele stad en goed verbonden door een continu netwerk van openbare ruimte.

Verdichting in wonen

schets plattegrond Amsterdam verdichting wonen

Groen als basis

schets plattegrond Amsterdam met groen

Bereikbaarheid met ov

schets plattegrond Amsterdam bereikbaarheid OV

Stedelijke plekken, goed verbonden

schets plattegrond Amsterdam verbinding stedelijke plekken

Het verstedelijkingsconcept is voor onze gemeente uitgewerkt in de visiekaart Amsterdam 2050 en een ruimtelijk-programmatisch kader. We geven ermee richting met betrekking tot het groen in de stad, de mobiliteit, de belangrijke openbare ruimtelijnen, ruimte voor economie en wonen, grootstedelijke voorzieningen en de energieproductie. Voor sommige van deze onderwerpen geeft het ruimtelijk-programmatisch kader een stip op de horizon waar we in stappen naartoe kunnen werken. Voor andere onderwerpen is het richtinggevend voor projecten en beleid om samenhang te garanderen in de ontwikkeling van de stad. Door helder te zijn over keuzes op hoofdlijnen ontstaat daarbinnen ruimte voor het samen stadmaken.

Atlas van de Omgevingsvisie

Je vindt er de visiekaart, de kaarten uit het ruimtelijk-programmatisch kader (onderverdeeld in de categorieën ‘openbare ruimte’, ‘verkeersnetwerken’ en ‘stedelijke programma’s’) en alle stadsdeelkaarten, met legenda’s en de verhalen die bij de kaarten horen. Bij de visiekaart en de stadsdeelkaarten verschijnen de onderdelen van de legenda wanneer je over de kaart heen beweegt. Door te klikken is een uitgebreidere beschrijving te lezen. De kaarten geven richting aan de ontwikkeling van de stad. Tegelijkertijd bieden ze ruimte voor specifieke invullingen die passen bij het karakter van verschillende gebieden en plekken.

Straatniveau

De verschillende thema’s uit het ruimtelijk-programmatisch kader zijn niet alleen als abstracte lijnen of vlakken op een kaart uitgewerkt. Er is altijd een koppeling gemaakt met het schaalniveau van de leefwereld en er zijn voor dat niveau principes opgesteld. Een voorbeeld is het verschil tussen de stadsstraten (principes: verblijfskwaliteit, primair ruimte voor langzaam verkeer, ov en klein elektrisch vervoer, voorzieningen) en de stadslanen (principes: verblijfskwaliteit, primair ruimte voor langzaam verkeer, ov en klein elektrisch vervoer, veel ruimte voor groen en stedelijk wonen).

tekening doorsnede stadslaan met verkeer

Principetekening stadslanen

Totstandkoming visiekaart Amsterdam 2050

De visiekaart Amsterdam 2050 is in vele kleine stappen en uitstapjes tot stand gekomen. Hier kun je een boekje dat de ontwikkeling van de kaart laat zien downloaden. De verschillende versies die er in de loop der tijd zijn geweest zijn erin op een rij gezet met een beschrijving van de inhoud en de grafische keuzes per stap.

plattegrond Amsterdam